Rodzina Sibyllidae

Wyodrębniona w 1962 przez Rogera Roya rodzina Sibyllidae skupia jedynie 14 gatunków, należących do czterech rodzajów: Leptosibylla, Sibylla (Sibylla), Sibylla (Sibyllopsis) i Presibylla, zamieszkujących afrykańskie lasy tropikalne na południe od Sahary. Modliszki te charakteryzują się smukłą budową ciała z wyraźnie wydłużonym, wąskim pronotum. Głowa osobników obydwu płci ozdobiona jest płatkowatym wyrostkiem (różnego kształtu u samic i samców). Na goleniach odnóży krocznych wyraźne są płatkowate wyrostki. U większości gatunków skrzydła I pary odcinaja się wyraźnie od barwy ciała.

Cechą charakterystyczną wszystkich modliszek z rodzaju Sibylla są wyrażnie  odcinające się od głowy, stosunkowo duże przyoczka. Foto: Igor Siwanowicz

 

Terrarium

Młode możemy trzymać pojedynczo, w pudełkach po kliszach, jednakże ze względu na wyjątkową łagodność, w przypadku wszystkich modliszek z rodziny SIbyllidae polecamy terraria zbiorcze. Dla grupy kilkunastu larw L1-L3 z powodzeniem wystarcza terrarium o wymiarach 15x15x15 cm obsadzone drobnolistnymi roślinkami, np. jedną z odmian bluszczu Hedera helix. Pojemnik może być oczywiście większy, ale warto zapewnić wtedy większą ilość pokarmu.Pokrywa terrarium powinna byż ażurowa , najlepiej wykonana z gazy - z jednej strony zapewni to dobrą wentylację, z drugiej zaś zwiększy wydatnie powierzchnię terrarium dostęną dla owadów.

Jako podłoże można wykorzystać włokno kokosowe lub mieszaninę włókna kokosowego z piaskiem. Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, dzięi temu w terrarium panowac będzie optymalna wilgotność powietrza.Temperatura powinna wynosić około 25-30°C w dzień, w nocy może spadać do 20°C, lub nawet mniej. Dobrze gdy temperatura w poszczególnych częściach terrarium różni się nieco - owad może sam wybrać optymalne miejsce. Ponieważ modliszki te pochodzą z tropików oświetlenie w cyklu 12/12 wydaje się być najbardziej zbliżone do warunków naturalnych.

Jako terrarium dla pojedynczej dorosłej samicy (lub pary) wystarczy zbiornik o wymiarach 20x20x20 cm. Większe grupy należy trzymac w odpowiednio większych pojemnikach.

Pokarm

Przedstawiciele tej rodziny zdecydowanie preferują pokarm latający, w warunkach terraryjnych najlepiej karmić je muchami i molami woskowymi. Idealnym pokarmem dla młodych są muszki z rodzaju Drosophila oraz larwy rybików cukrowych.

Wzrost i długość życia

Modliszki te rosną stosunkowo powoli, nawet obficie karmione dorastają dopiero po 6-7 miesiącach. Młode, po wykluciu z kokonu są dosyć duże, mierzą około 4 mm i bez problemu radzą sobie muszkami owocowymi - (jeśli spodziewamy się wylęgu należy pomyśleć o odpowiedniej ilości pokarmu!). Samce przechodzą o jedną wylinkę mniej niż samice i dojrzewają z reguły nieco wcześniej. Jako imago, są z smuklejsze i drobniejsze od samic, ze zdecydowanie węższym pronotum. U osobników obydwu płci skrzydła są długie i z reguły wystają poza obręb odwłoka. Zarówno samce jak i samice dość dobrze latają. Ubarwienie I pary skrzydeł kontrastuje z kolorem reszty ciała i często jest dosyć jaskrawe, skrzydła samców są delikatniejsze i cieńsze. Czułki samców są dłuższe. 
Dorosłe samce żyją z reguły nie dłużej niż 6-8 tygodni, podczas gdy samice potrafią żyć do 4-5 miesięcy.

 

Dojrzałość płciowa i rozmnażanie

Modliszki te osiągają dojrzałość płciową w już ciągu 5-10 dni po wylince imaginalnej.(po niej osobniki obydwu płci rozwijają skrzydła). Najłatwiej jest określić moment kiedy owady są gotowe do kopulacji, obserwując zachowanie samca. Jeśli terraria stoją blisko siebie, samiec wyczuje wydzielane przez samicę feromony. Zacznie zachowywać się nerwowo, podfruwać i bezładnie wspinać na ścianki terrarium.
Modliszki te na ogół nie przejawiają zbytniej agresji względem osobników tego samego gatunku, ale na wszelki wypadek przed kopulacją dobrze jest obficie nakarmić samicę. Kopulacja trwa kilka godzin.

 

Para S. pretiosa tuż przed kopulacją. Foto: Piotr Hołoweńko

 

W trakcie kopulacji samiec przekazuje samicy spermatofor (przezroczysta żelowata kuleczka o średnicy około 2 mm). Zawarta jest w nim wystarczająca ilość nasienia, by zapłodnić wszystkie jaja wyprodukowane przez całe życie samicy, tak więc nie jest konieczne powtórne dopuszczanie samca. Po kopulacji samiec spokojnie schodzi z samicy, niezwykle rzadko zdarza się, że pada jej łupem toteż można zostawić go w terrarium z samicą.
Obficie karmiona samica już po kilku dniach od zapłodnienia składa pierwszy z 6-10 kokonów.
Podłużne kokony długości 1-2 cm , zawierają przeciętnie od kilkunastu do kilkudziesięciu jaj otoczonych cienką warstwą zielonkawożółtej pianki. Kolejne kokony składane są w 1-2 tygodniowych odstępach.
Niezapłodniona samica również składa kokony - jednakże u żadenego z gatunków reprezentujących tę rodzinę nie stwierdzono partenogenezy.

Inkubacja kokonu i wylęg młodych.

Kokony inkubujemy w takich warunkach jakie panują w terrarium z owadami. Kokony można delikatnie odkleić lub odciąć od podłoża na którym zostały złożone i przenieść do inkubatora (kokony od naszych samic przenosiliśmy do plastikowego pudełeczka wysokości około 15 cm, średnicy 10 cm z drobno podziurkowanym wieczkiem, jako podłoże w inkubatorze znakomicie sprawdza się 1,5 cm warstwa lekko wilgotnego vermiculitu, kokony można przykleić do wieczka, silikonem akwarystycznym). We wnętrzu inkubatora powinna panować dosyć wysoka wilgotność - nalezy jednak unikac sytuacji gdy na ściankach skarpla się wilgoć - przy zbyt wysokiej wilgotności i słabej wentylacji kokony mogą zapleśnieć. Wykluwanie się kokonu przebiega w różny sposób u poszczególnych gatunków, w przypadku S. pretiosa po około 5-7 tygodniach zaczynają się wykluwać mierzące około 4 mm larwy. Młode klują sie w jednym rzucie na przestrzeni kilku godzin.

Świeżo wykluta larwa S. pretiosa. Foto: Piotr Hołoweńko

 

Po wylęgu młode mozżna przenieść do zbiorczych terrariów, po kilkanaście sztuk. Larwy zaczynają żerować po 2-3 dniach. Przy zapewnieniu obfitości pokarmu kanibalizm zdarza się sporadycznie i nie ma potrzeby rozdzielac nawet podrośniętych larw.

Opisy rodzajów

Sibylla (Sibylla)

Rodzaj ten obejmuje zaledwie 6 opisanych gatunków, zasiedlających rejony krainy Etiopskiej. Modliszki średniej wielkosci, mierzą około 5-7 cm dymorfizm płciowy jest dosyć słabo zaznaczony. Samce są smuklejsze od samic, ich pronotum nie rozszerza się tak wyraźnie w prozonie, jak u samic; samce mają dłuższe czułki i inny kształt wyrostka na głowie. Ubarwienie poszczególnych gatunków jest dosyć zbliżone, dominującym kolorem ciała jest brązowy lub szarobrązowy, od reszty ciała barwą wyraźnie odcinają się skrzydła - z reguły jaskrawozielone lub niebieskawe. U osobników obydwu płci na udach odnóży krocznych, od spodniej strony występują po dwa płatkowate wyrostki. Modliszki te są mało agresywne i nadaja się do chowu w większych grupach. W przypadku pochodzącej z Kenii S. pretiosa samice składają do 10, mierzących 1-1,5 cm zielonkawych kokonów, z których po około 5-6 tygodniach inkubacji, na przestrzeni 2-3 dni lęgnie się od kilkunastu do około trzydziestu młodych.

Do tej pory w hodowlach spotykane były tylko 3 gatunki: pochodząca z Ghany S. dolosa (Roy, 1975), S. pretiosa(Stal, 1856) z Kenii, oraz S. dives (Giglio-Tos, 1915) z Ugandy.